Ülkemiz ekonomik gelişiminin önündeki en büyük engellerden bir tanesi de tasarruf oranıdır. 2010 yılında % 13,43 olan brüt ulusal tasarruf oranı 2015 yılına gelindiği zaman % 15,63’te kalmıştır. Yıllık artış oranı ne yazık ki % 1 bile değildir. Bu oran ile birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin altında yer almaktadır.
Bu sebepten dolayı zorunlu tasarruf tedbirleri kapsamında çalışma yapan hükümetimiz Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda değişikliğe gitmiştir. Söz konusu değişiklik T.B.M.M. Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşmıştır. Bizde bu yeni uygulama hakkında sizleri bilgilendirmek istedik.
45 yaşından küçük ücretli çalışanların aylık brüt ücretlerinden kesilecek % 3’lik zorulu BES, işverenleri tarafından Hazine Müsteşarlığınca uygun görülecek emeklilik şirketine ödenecektir. Bakanlar kurulu bu oranı iki katına kadar (% 6) çıkarmaya ve % 1’e kadar indirme veya sabit bir limit belirlemeye yetkili kılınmıştır. Bunun yanında çalışanlar işverenden zorunlu oran (% 3) üstünde bir tutarın kesilmesini talep edebilecektir.
Zorunlu BES uygulamasına tabii olan çalışanlar emeklilik planına dâhil oldukları tarihten itibaren 2 ay içinde sözleşmeyi fesih edebileceklerdir. Bu durumda ödenen katkı payları ve varsa yatırım gelirleri ile birlikte 10 iş günü içerisinde çalışana iade edilecektir. Cayma hakkını kullanmayıp sözleşmesini fesih etmeyen çalışanlar emeklilik planı kapsamındaki ödemelerine ara verebilecekler ve bu sayede hak kaybına uğramayacaklardır.
İşyeri değişikliği yapılması halinde ise, yeni işyerine ait bir emeklilik planı varsa mevcut plan kapsamındaki tüm hakları hiçbir kesinti yapılmaksızın yeni işyerindeki emeklilik planına aktarılacaktır. Yeni işyerinde mevcut bir emeklilik planı bulunmaması durumda, eski işyerinde dâhil olduğu sözleşme kapsamında katkı ödemeye devam edebilecek veya emeklilik planını feshedebilecektir.
Zorunlu BES kapsamındaki çalışanların söz konusu emeklilik planlarını fesih etmemeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere 1.000 (Bin) TL devlet katkısı sağlanacaktır. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar (1.500 TL) artırmaya ve yarısına kadar (500 TL) azaltmaya yetkili kılınmıştır. Emeklilik hakkının kullanılması halinde, söz konusu birikimin en az 10 yıllık olması gerekmektedir. Yıllık gelir sigortası kapsamında birikimlerini geri almayı talep ederse, % 5 oranında ek devlet katkısı ilave edilecektir.
Çalışanların katkı paylarının düzenli ödenmesinden işverenler sorumlu olacaktır. İşverenler söz konusu düzenleme ve kurallara uymaması halinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 100 (Yüz) TL idari para cezasına tabii olacaktır. Uygulama 01 Ocak 2017 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
Sonuç olarak, gerek şahsi tasarruf gerekse de ülke ekonomisi için önemli bir gelişme olacaktır. Özel emeklilik şirketleri aracılığıyla yapılması ve zorunlu sistemden 2 ay içinde çıkma hakkı olması büyük bir avantajdır. Malum bundan önce de hatırlayacak olursanız Konut Edindirme Fonu ve Tasarruf Teşvik Fonu uygulanmaya çalışınmış fakat başarılı olunmamıştır. Birçok çalışan haklarını alamamış, hak sahipleri ve kesintiler sağlıklı olarak tespit edilememiştir. Temennimiz bu uygulamanın başta çalışanlar olmak üzere, yükümlük ve sorumluluk altında sokulan işverenlerimiz ile ülke ekonomimiz için amaçlanan hedeflere ulaşması yönündedir.